Rozdział1
Bażant zwyczajny, bażant[3] (Phasianus colchicus) – gatunek dużego ptaka z rodziny kurowatych
(Phasianidae). W stanie dzikim występuje w umiarkowanych obszarach Azji i na zachód po skrajnie
południowo-wschodnią Europę w 30 podgatunkach. Introdukowany do wielu regionów na świecie, w tym
do Europy Środkowej, do której sprowadzono go z Chin w średniowieczu. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Długość ciała samców 75–89 cm, samic 53–62 cm; rozpiętość skrzydeł 70–90 cm.
Występuje dymorfizm płciowy. U ptaków obojga płci występuje długi ogon.
Samiec jest głównie rdzawobrązowy, pokryty ciemnymi plamkami. Głowa czarna, obecny zielonkawogranatowy nalot.
Policzki i obszar nad okiem czerwone. Samica brązowa, pokryta ciemnymi plamkami. Zasiedlają różnorodne siedliska otwarte i półotwarte.
Gniazdo mieści się na ziemi; samica składa 8–14 jaj, które wysiaduje sama przez 22–25 dni.
Po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego gatunek ten opisał Karol Linneusz w 1758, w 1. tomie 10. edycji Systema Naturae.
Odnotował, że bażanty zwyczajne występują w Afryce i Azji[4]. Holotyp pochodził z okolic rzeki Rioni (Gruzja)[5].
Nowemu gatunkowi Linneusz nadał nazwę Phasianus colchicus[4];
jest ona obecnie (2022) akceptowana przez Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC)[6].
Niektórzy autorzy uznają bażanty: zwyczajnego i pstrego (P. versicolor) za jeden gatunek.
Zdają się one jednak należeć do innych gatunków. Próba introdukcji bażantów zwyczajnych do Japonii zakończyła się niepowodzeniem,
prawdopodobnie ze względu na konkurencję z bażantami pstrymi. Próby skrzyżowania przedstawicieli gatunku nie powiodły się.
Na Hawajach, gdzie wprowadzono obydwa gatunki bażantów, ptaki te krzyżują się jednak z powodzeniem. Ptaki z podgatunku P. c.
torquatus (bażant obrożny) bywają wydzielane do rangi osobnego gatunku[5]. IOC wyróżnia 30 podgatunków[6], podobnie jak autorzy
Handbook of the Birds of the World[5]. Można je podzielić na 5 albo 6 grup. Ptaki z okolicy Morza Aralskiego opisano jako odrębny podgatunek,
P. c. bergii,
jednak zdają się być niemożliwe do odróżnienia od przedstawicieli P. c. turcestanicus[5].
W 2012 na łamach „The Journal of DNA Mapping, Sequencing, and Analysis” ukazał się artykuł poświęcony zsekwencjonowaniu genomu z mtDNA bażanta pochodzącego z Chin. Genom u tego gatunku liczy 16 692 pary zasad[7].
Etymologia nazwy
Słowo bażant wzmiankowane jest w języku polskim od XV w.
Według Słownika etymologicznego języka polskiego Aleksandra Brücknera z 1927 roku trafiło do języka polskiego z Czech od niem.
Fasant[8]. To z kolei pochodzi z greki: Phasianos ornis (Φασιανὸς ὂρνις), „ptak znad rzeki Phasis”[9].
Epitet gatunkowy colchicus pochodzi od Kolchidy, historycznej krainy położonej na wybrzeżu Morza Czarnego (współczesna Gruzja)[10].
do gory
Rozdział1
Modrosójka błękitna[4] (Cyanocitta cristata) – gatunek średniego ptaka z rodziny krukowatych (Corvidae).
Zamieszkuje bardzo duży obszar wschodniej części Ameryki Północnej od Nowej Fundlandii na północnym wschodzie do Florydy na południowym wschodzie,
ku zachodowi do Teksasu, poprzez środkową część kontynentu, aż po północ stanu Kolorado. Na zachód od Gór Skalistych występuje jego bliski kuzyn,
modrosójka czarnogłowa.
Mimo że ptak ten jest generalnie widywany przez cały rok na zamieszkiwanym obszarze,
część osobników z północnych terenów migruje na południowe obszary USA[5].
Wygląd zewnętrzny
Brak dymorfizmu płciowego, samce są jedynie nieco większe. Upierzenie na czubku głowy i grzbiecie jest lawendowe, im niżej tym
odcień niebieskiego jest ciemniejszy. Skrzydła i ogon jasnoniebieskie z gęstym czarnym prążkowaniem oraz pojedynczymi białymi paskami.
Spód ciała i kuper białawe. Część twarzowa głowy jest biała, na szyi i boku głowy czarna opaska. Dziób, nogi i oczy czarne. Na czubku
głowy ma pióropusz, który może kłaść lub stawiać zależnie od nastroju (u ptaków podekscytowanych czy atakujących jest podniesiony,
u przestraszonych – zjeżony, a w spoczynku czy podczas żerowania – położony płasko).
Podobnie jak u innych ptaków o niebieskim upierzeniu, kolor nie pochodzi od barwnika, lecz jest efektem rozszczepienia wiązki
światła w specjalnej strukturze pióra i odbicia widma niebieskiego.
Rozmiary
długość ciała ok. 22–30 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 34–43 cm
Masa ciała
ok. 70–100 g
Głos
Modrosójki błękitne mają szeroki repertuar głosów, przy czym poszczególne osobniki mogą różnić się pod tym względem.
Podobnie jak inne krukowate, modrosójki potrafią naśladować inne dźwięki, np.
wołania ptaków drapieżnych czy mowę ludzką. Najczęstszy głos to głośne, podobne do mewich okrzyki.
do gory