KRWAWNIK POSPOLITY
Ang. Milioil: franc. Millefeuille; niem. Gemeine Schafgarbe; ros. Tysiączelistnik obyknowiennyj.

Występowanie. Na półkuli północnej i południowej w strefie klimatu umiarkowanego; w Polsce powszechnie na łąkach, poboczach dróg.

Surowce. Ziele krwawnika (zebrane w okresie kwitnienia) - Herba Millefolii; kwiat krwawnika - Flos Millefolii.

Główne związki. W zielu znajduje się olejek eteryczny do 0,33% (m.in. chamazulen, cineol, borneol, α- i β-pinen), goryczowa substancja achilleina, flawonoidy (m.in. glikozydy apigeniny i luteoliny), cholina, garbniki do 3%, kwas askorbowy, furanokumaryna, sole mineralne (m.in. duża ilość magnezu). Kwiaty zawierają 0,5% olejku eterycznego o takim samym składzie jak w zielu, ok. 0,3% choliny oraz flawonoidy.

Działanie. Ziele - haemostaticum, stomachicum, spasmolyticum, antiphlogisticum; kwiaty - antiphlogisticum, antispasmodicum, bacteriostaticum.
Ziele krwawnika działa wielokierunkowo ze względu na obecność w nim różnorodnych związków. Stwierdzono, że zmniejsza lub hamuje drobne krwawienia z uszkodzonych naczyń włosowatych w błonie śluzowej przewodu pokarmowego i płuc, a nawet z żylaków odbytu.
Obecność goryczki zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, pobudza łaknienie, poprawia trawienie oraz przyswajanie składników pokarmowych. Ważne znaczenie ma działanie przeciwskurczowe na mięśnie gładkie jelit, dróg żółciowych i moczowych, wywołujące nieznaczne zwiększenie przepływu żółci do dwunastnicy i ilości wydalanego moczu (flawonoidy) oraz ewentualne zniesienie bólu spowodowanego stanem skurczowym jelit (olejek eteryczny).
Wyciągi z surowca mają właściwości wiatropędne (carminativum), zwłaszcza u dzieci, młodzieży i osób starszych. Ponadto krwawnik działa przeciwzapalnie (obecność chamazulenu w olejku) i słabo bakteriostatycznie (garbniki, olejek) zarówno po podaniu doustnym, jak i zewnętrznie.
Niektóre osoby są uczulone na krwawnik i reagują wysypką.

Kwiaty krwawnika są zbliżone składem do kwiatów rumianku i mają właściwości przeciwzapalne, hamują rozwój bakterii, zmniejszają przepuszczalność ścian włośniczek w błonach śluzowych przewodu pokarmowego oraz hamują uwalnianie histaminy. Ze względu na większą zawartość olejku eterycznego działają silniej spazmolitycznie niż ziele krwawnika na mięśnie gładkie jelit, przewodów żółciowych i dróg moczowych. Natomiast jako stomachicum kwiaty krwawnika są mało wartościowe, a ich działanie przeciwkrwotoczne jest znikome.

Zastosowanie. Ziele krwawnika jest stosowane w stanach nieżytowych przewodu pokarmowego, zwłaszcza gdy towarzyszą im krwawienia, pomocniczo w chorobie żołądka i jelit, nieznacznych krwawieniach płucnych, żylakach odbytu. Także w przypadku skurczów mięśni gładkich przewodów żółciowych, moczowodów, pęcherza oraz jelit, np. pomocniczo w nawykowym zaparciu, napadowych bólach epigastrycznych. Ponadto jest wykorzystywane w przewlekłych zaburzeniach trawiennych, którym towarzyszą: brak łaknienia, wzdęcia, odbijanie, nudności. Zewnętrznie - w niektórych schorzeniach skórnych.
Surowiec wchodzi w skład granulatu Nervogran oraz mieszanek ziołowych Degrosan, Digestosan, Nervosan, Sklerosan i Species cholagogae nr II, wyciąg suchy zaś w skład tabletek Calmagina i proszku Gastrochol. Kwiaty krwawnika stosuje się podobnie jak Anth. Chamomillae w stanach zapalnych jamy ustnej i gardła (płukanki), zapaleniu zatok bocznych nosa (przemywanie), upławach i świądzie sromu (irygacje, kompresy), owrzodzeniu żylakowym nóg (okłady), żylakach odbytu (nasiadówki), pęknięciach skóry, odmrozinie (perniosis), otarciach naskórka, drobnych skaleczeniach, trądziku, wyprysku. Również używa się ich do kąpieli i maseczek kosmetycznych. Wyciągi z kwiatów stosuje się doustnie w nieżycie i stanach skurczowych jelit, zaburzeniach trawiennych. Surowiec wchodzi w skład granulatu Normogran oraz mieszanek Pulmosan i Rektosan.

Postacie leku.

Inf. Herb. Millefolii - 1 łyżka ziela na szklankę wody, pić 2-3 razy dziennie po 1/3-1/2 szklanki, również zewnętrznie w chorobach skórnych (okłady, przymoczki, irygacje, kompresy). Surowiec jest bardzo rzadko stosowany per se.
Inf. Flor. Millefolii - 1/2-2/3 łyżki kwiatów na szklankę wody do użytku zewnętrznego (płukanka, kompres, okład, irygacja), natomiast doustnie najczęściej w zestawieniach z innymi ziołami.
ACORUS CALAMUS - TATARAK ZWYCZAJNY
Ang. Calamus; franc. Acore vrai; niem. Kalmus; ros. Air trostnikowyj.

Występowanie. Pochodzi z południowej i wschodniej Azji; w Polsce pospolity na mokradłach i bagnach.