Artemis Absinthium — Bylica Piołun
Występowanie
Na półkuli północnej, w strefie klimatu umiarkowanego, pospolita również w Polsce.

Surowiec
Ziele piołunu — Herba Absinthii (wskaźnik goryczy 500).

Główne związki
Gorycze gwajenolidowe (m.in. absyntyna, artabsyna, anabsyntyna), które są prochamazulenogenami i mogą przechodzić w chamazulen. Olejek eteryczny (ok. 0,5%) zawiera tujon (do 50%), tujol (ok. 10%), felandren, flawonoidy (artemeryna), ketopelanolidy A i B, kwasy organiczne (kwas bursztynowy), garbnik oraz sole mineralne.

Działanie
Amarum, stomachicum, tonicum, metabolicum, spasmolyticum.
Piołun należy do grupy tzw. amara aromatica, czyli surowców goryczowych i aromatycznych. Związki goryczowe pobudzają wydzielanie soku żołądkowego zarówno odruchowo, jak i bezpośrednio. Olejek eteryczny, szczególnie tujon i felandren, także wspomagają to działanie, stymulując wydzielanie śliny, kwasu solnego i śluzów żołądkowych.

Oprócz tego, olejek eteryczny działa antyseptycznie na bakterie Gram-dodatnie i Gram-ujemne oraz łagodnie przeciwskurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego. Zwiększa także przepływ żółci do dwunastnicy (cholagogum), co wspomaga trawienie oraz przyswajanie składników pokarmowych. Wyciągi z piołunu mają działanie ogólnie wzmacniające (tonicum) i wspomagające metabolizm (metabolicum), w czym duże znaczenie mają zawarte w nim sole mineralne.

Ponadto wyciągi mogą zwiększać ilość wydalanego moczu, szczególnie u osób z zaburzeniami przesączania kłębkowego (dzięki obecności flawonoidów). Zewnętrznie, wyciągi z piołunu działają toksycznie na pasożyty skóry (np. świerzbowce) i owsiki.

Działania uboczne
Przyjmowanie większych dawek wyciągu z piołunu może powodować zawroty głowy, zwiększenie agresywności, a nawet kurcze epileptyczne. U kobiet mogą wystąpić krwawienia maciczne, a w przypadku ciąży — poronienie (z powodu obecności tujonu).

Zastosowanie
Piołun stosowany jest w przypadkach:

bezsoczności (achylia gastrica),
bezkwasowości żołądkowej (achlorhydria gastrica),
niestrawności (dyspepsja),
przewlekłych nieżytach żołądka i jelit ze zmniejszonym wydzielaniem soków trawiennych i żółci,
zanikowym nieżycie żołądka u osób starszych,
rekonwalescencji po ciężkich chorobach, zwłaszcza operacjach w obrębie przełyku, żołądka i dwunastnicy.
Zewnętrznie stosowany przeciw świerzbowcom, wszom, a w postaci lewatywy przeciw owsikom u dzieci.

Przeciwwskazania
Piołun nie powinien być stosowany w przypadku:

krwawień w przewodzie pokarmowym,
ostrych stanów zapalnych błon śluzowych żołądka i jelit,
żylaków odbytu,
miesiączkowania,
ciąży.
Wyciąg alkoholowy z piołunu wchodzi w skład preparatów takich jak Artemisol i Tinctura amara.|

Postacie leku
Infusum Herbae Absinthii (napar z ziela piołunu)

Skład: 1/2–1 łyżka ziela na szklankę gorącej wody.
Przygotowanie: Zalać wrzątkiem, naparzać pod przykryciem przez 15–20 minut, a następnie przecedzić.
Dawkowanie: Pić 1/2–1 łyżkę naparu 30 minut przed posiłkami, jako środek pobudzający trawienie i wzmacniający.
Zastosowanie doodbytnicze: Wlewki przeciw owsikom i glistom jelitowym u dzieci.
Zastosowanie zewnętrzne: Do obmywań i wcierań w przypadku świerzbowca, a także do oczyszczania skóry z oleju i smaru.
Tinctura Absinthii (nalewka z piołunu)

Dawkowanie jako środek goryczowy i wzmacniający: 10–30 kropli w kieliszku wody, 2–4 razy dziennie, 30 minut przed posiłkiem.
Dawkowanie jako środek żółciopędny i metaboliczny: 20–60 kropli w 50 ml wody, 2–3 razy dziennie.
Preparat Artemisol

Zastosowanie zewnętrzne: Przeznaczony do zwalczania wszawicy.